Khớp vai điều khiển hầu hết các hoạt động của cơ thể , thế nên bộ phận dễ gặp chấn thương và mắc các bệnh lý liên quan nhất, nhưng không phải ai cũng biết. Chính vì vậy, những nội dung chia sẻ trong bài viết đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về cấu tạo và các bệnh lý liên quan đến khớp vai, từ đó chủ động phòng tránh bệnh hiệu quả.
Cấu tạo và chức năng của từng bộ phận trong khớp vai
Cấu tạo khớp vai khá lớn và tương đối phức tạp, nó bao gồm nhiều bộ phận hợp lại như xương, sụn, gân cơ… Cấu tạo này giúp khớp vai có thể đảm nhiệm tốt được vai trò “chỉ huy” cử động của vai, cánh tay và ổn định nửa trên của cơ thể.
Khi giải phẫu khớp vai bạn sẽ thấy được khớp vai có các bộ phận như sau:
Các xương xung quanh vai
- Xương cánh tay (hay còn gọi là Humerus) là xương lớn nhất nằm trong khớp vai, đầu xương có dạng tròn giống như quả bóng để kết nối với phần bị lõm vào của khớp vai.
- Xương bả vai (xương Scapula) thuộc nhóm xương có kích thước lớn của cơ thể. Xương này dẹt, hình tam giác và giữ vai trò kết nối xương đòn với các thành phần phía trước của khớp vai.
- Xương đòn (xương Clavicle) ở mỗi bên vai tạo nên một kết cấu đối xứng (qua ức) rất dễ nhận dạng. Chiếc xương này kéo dài từ xương ức đến xương cánh tay. Chức năng của xương đòn là đảm bảo tính ổn định cho những cử động của cánh tay.
Khớp
Trong khớp vai sẽ tồn tại 4 khớp nhỏ hơn như:
- Khớp ổ chảo và cánh tay (khớp Glenohumeral) giúp cánh tay dễ dàng thực hiện các di chuyển như nâng tay lên cao, hạ tay xuống thấp, xoay cánh tay theo hình tròn…
- Khớp giữa xương đòn và xương ức (khớp Sternoclavicular) là liên kết duy nhất của xương vai với xương của cơ thể, có tác dụng đảm bảo thực hiện các chuyển động như giơ tay cao quá đầu, đưa tay sang ngang.
- Khớp giữa bả vai và lồng ngực (khớp Scapulothoracic) có tác dụng hỗ trợ hoạt động của khớp ổ chảo cánh tay – khớp có phạm vi hoạt động rộng nhất trong tổng thể cấu trúc của vai.
- Khớp giữa xương cùng vai và xương đòn (khớp Acromioclavicular) có tác dụng chính là hỗ trợ cho các chuyển động tay qua đầu.
Chóp xoay (rotator cuff)
Chóp xoay bao gồm các sợi cơ và gân bao quanh khớp ổ chảo và cánh tay. Chóp xoay có tác dụng hỗ trợ chính cho phép vai chuyển động nhịp nhàng.
Sụn ở khớp vai
Sụn ở khớp vai là các vành sụn bao quanh các khớp và xương chính ở vai. Sụn ở các khớp vai có chức năng làm giảm ma sát giữa các khớp, xương, giúp vai và cánh tay vận động dẻo dai hơn.
Bao khớp vai
Bao khớp vai là bộ phận ngăn cách khớp vai với các phần còn lại của cơ thể và chứa đầy dịch khớp. Bao khớp vai có tác dụng làm đệm, giảm ma sát và bảo vệ các khớp vai.
Cơ bắp vai
Với khoảng 8 cơ bám vào xương cánh tay và xương đòn, khớp vai có thể chuyển động nhanh, mạnh ở phạm vi tương đối rộng. Các cơ này tạo thành hình dạng bên ngoài bảo vệ khớp vai và giúp ổn định các hoạt động của khớp vai.
Một số chấn thương, bệnh lý thường gặp ở khớp vai
Khớp vai là một trong những khớp có tần suất hoạt động thường xuyên, cho phép cơ thể thực hiện trơn tru các hoạt động cơ bản như nâng – hạ cánh tay, đưa tay ra phía sau hoặc phía trước… Tuy nhiên, chính ưu điểm này cũng làm khớp vai dễ bị chấn thương, mắc các bệnh lý liên quan hơn các khớp ở vị trí khác như:
- Trật khớp vai
Đây là một trong những chấn thương vùng vai rất thường gặp, trật khớp vai xảy ra khi chỏm xương cánh tay trật khỏi ổ chảo xương bả vai. Một khi bị trật khớp vùng vai, người bệnh sẽ cảm thấy đau dữ dội, sưng bầm tại vùng vai; trường hợp nặng có thể lan xuống tận cánh tay, vùng khớp tổn thương sẽ bị biến dạng.
- Gãy xương vai
Xương có thể bị gãy, nứt nếu bạn bị ngã hoặc bị tác động bởi một lực mạnh. Gãy xương vai thường gặp nhất là gãy xương đòn, đầu trên xương cánh tay và xương bả vai. Người bị gãy xương vai sẽ cảm thấy đau nhức dữ dội, sưng nề và bầm tím nặng vùng bả vai.
- Rách chóp xoay
Rách chóp xoay có thể xảy ra do chấn thương khi chơi thể thao, tai nạn hoặc do thoái hóa gân cơ chóp xoay, viêm gân cơ chóp xoay lâu ngày không được điều trị. Khi bị rách chóp xoay người bệnh sẽ cảm thấy đau ở vùng vai, đau lan lên cổ, xuống cánh tay. Ngoài ra, người bệnh còn có cảm giác yếu cánh tay, khó thực hiện các động tác như chải đầu, mặc áo, đưa tay ra phía sau đầu.
- Thoái hóa khớp vai
Thoái hóa khớp vai là hậu quả của hiện tượng sụn và xương dưới sụn của khớp vai bị bào mòn, trở nên mỏng và yếu dần. Khi bị thoái hóa khớp vai, người bệnh sẽ thấy khớp vai bị sưng, đau âm ỉ hoặc dữ dội, khớp vai cứng, vận động khó khăn, phát ra tiếng kêu lạo xạo… Thoái hóa khớp vai nếu không được chữa trị kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với biến chứng nguy hiểm như: biến dạng khớp, tê liệt cả vùng vai cổ, vôi hóa khớp vai…
- Đau dây thần kinh vai gáy
Vùng cổ và vai gáy bị đau nhức, mỏi và tê, thậm chí ảnh hưởng đến cả cánh tay là biểu hiện đặc trưng của đau thần kinh vai gáy. Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến đau dây thần kinh vai gáy là nguyên nhân sinh lý (ngồi sai tư thế, ngồi quá lâu một tư thế, uốn vặn cổ mạnh đột ngột, mang vác vật nặng trên vai trong thời gian dài) và nguyên nhân bệnh lý (lão hóa xương khớp do tuổi tác, mắc các bệnh lý như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ, gai đốt sống cổ, viêm, dị tật, vẹo cổ bẩm sinh).
Khi mắc bệnh, người bệnh thường cảm thấy cơn đau dữ dội vùng cổ, vai gáy hoặc mỗi lần hoạt động mạnh, đi lại nhiều thì cơn đau có dấu hiệu tăng lên, thậm chí hắt hơi cũng thấy đau. Trường hợp đau dây thần kinh do sinh lý, cơn đau chỉ tồn tại trong thời gian ngắn và sẽ tự hết. Còn đối với đau thần kinh do bệnh lý, ngoài đau mỏi ở cổ, vai gáy thì cơn đau có thể lan lên đầu, xuống cánh tay.
- Viêm khớp vai
Viêm khớp vai là tình trạng đau và hạn chế vận động khớp vai do tổn thương gân, cơ, bao khớp, dây chằng… Những nguyên nhân chính gây viêm khớp vai có thể kể đến như: thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp sau chấn thương… Bệnh thường gây ra những cơn đau âm ỉ xung quanh các khớp, lúc đầu là những cơn đau nhẹ xung quanh vai. Khi bệnh chuyển nặng không chỉ gây đau nhức, mà còn dẫn đến hiện tượng co thắt bao khớp, khiến việc cử động của vai và cánh tay gặp khó khăn.
- Viêm cơ vai
Viêm cơ vai là một trong những bệnh thường xảy ra ở người trên 40 tuổi, thường xuyên sử dụng khớp vai và cánh tay với cường độ cao, lặp lại nhiều lần như người lao động nặng, vận động viên thể thao bơi lội, tennis… Đau và hạn chế cử động khớp vai là hai triệu chứng nổi trội nhất của những bệnh nhân viêm cơ vai.
Theo các chuyên gia xương khớp, tổn thương tại khớp vai sẽ không gây nguy hiểm khi được khắc phục sớm và đúng cách. Nhưng nếu, điều trị muộn hoặc không triệt để, các bệnh lý ở khớp vai có thể để lại những di chứng nghiêm trọng như teo cơ, mất cử động vai và cánh tay, làm suy giảm chất lượng cuộc sống.
Cũng theo các chuyên gia, khớp vai đảm nhận nhiều vai trò quan trọng về lực, vận động nên rất dễ bị tổn thương nếu như người bệnh mang vác nặng, làm việc/chơi thể thao quá sức, nằm/ngồi ở tư thế tì đè không đúng, ít vận động khớp vai… Do đó, để bảo vệ khớp vai, phòng tránh mắc các bệnh lý liên quan, bạn cần tránh những yếu tố gây hại trên, chủ động tập luyện nâng cao sức khỏe khớp vai, bảo vệ sụn khớp và xương dưới sụn.
Bằng cơ chế tác động trực tiếp đến các tế bào sụn và cả phần xương dưới sụn, VIFAFLEX chứa PEPTANE và các tinh chất quý từ thiên nhiên đã được chứng minh giúp giảm đau, tăng cường tái tạo sụn khớp và xương dưới sụn, tăng độ bền và dẻo dai cho các khớp. Từ đó làm chậm quá trình thoái hóa, đảm bảo sự khỏe mạnh cho xương khớp, phòng ngừa và cải thiện tình trạng loãng xương hiệu quả.
